CANLI YEMLER
Biz kuşseverler şu zamanlarda canlı yemlere oldukça yabancıyız,fakat canlı yem bilhassa ispinozları barındırıyorsanız oldukça önemli çünkü bazı türler canlı yem olmadan üremezler,(sakalar da bu grubun içine katılabilir)üreseler bile protein seviyesini yeterli görmedikleri için yavrularını beslemek istemezler ve terkederler.. İspinozlar ayrıca ufak sinek gibi canlıları havada yakalayabilirler.
Çeşitli canlı yeme ihtiyaç duyan türlerin hangileri olduğunu türler bölümünden öğrenebilirsiniz,fakat bazı türler ise ıslatılmış yem ve yumurta maması ile yavrularını büyütebilmektedirler. Zebralar ve gouldianlar gibi,fakat onlarda karışık kolonilerde diğer kuşlardan görerek canlı yem yiyebilirler. Aslında canlı yem yurtdışında halihazır şekilde petshoplarda satılır fakat ülkemizde böyle bir seçeneğe sahip olmadığımızdan ya kendimiz temin edeceğiz ya da kendimiz üreteceğiz. Bazı sineklerin larvaları ve yumurtaları için akvaryumculardan yardım alınabilir.
Öyleyse ispinozların hangi canlı yem,böcek kurtçuk gibi hayvanları yediklerine bir göz atalım.
Karıncalar ve karınca pupaları
 
 
İspinozların karıncaları yedikleri gözlenmemiştir,kazara ispinozun kafesine bir karınca gelmişse ispinoz karıncayı görmezden gelir. Çünkü karıncalar ispinozları ısırabilirler.Ancak iştahla yenilen şeyler ise karınca yumurtaları ve larvalarıdır. Karınca larvaları ve pupaları karıncaların yuvalarının rahatsız edildiği zaman taşıdıkları beyaz yuvarlak şeylerdir. Karınca pupalarına karınca yuvalarının altında rastlayabilirsiniz. Karınca yuvası bulup bu yuvayı kazınca alt katmanlarda yumurta ve pupalar bulunur. Buralarda bulabildiğiniz pupaları ve yumurtaları bir poşete koyup derin dondurucuya atarsanız ölmelerini sağlarsınız,ertesi gün bu şekilde yenmeye hazırdır. Bu pupalar yurtdışında ki bazı petshoplarda hazır satılabilmektedir. Yumurtaların yanı sıra pupalar ne kadar küçükse o kadar besleyici olmaktadırlar. Pupaların küçüklerini ispinozlar,daha büyümüş hallerini arap bülbülü gibi kuşlar tüketirler.
 beyaz olanlar ispinozlar için idealdir.
Termitler (Beyaz karıncalar)
Termitler tropikal bölgelerde yaşarlar. Bu yüzden ülkemizde bulunmadıkları için kısaca değineceğiz. Avustralya’da termitler oldukça bol bulunur,ispinozların üreme zamanlarında ki yegane besin kaynağıdır. Dev kulelere benzeyen yuvalar yapan termitler, koloniler halinde yaşarlar. Yuvaları incelendiğinde, yavrular yetişkinlerle dolu bir dünyada karmaşa içinde hareket ettikleri sanılır.. Avustralya’da kuşhane sahipleri termit yuvaların bir kısmını olduğu gibi kuşhaneye yerleştirirler,bu yuvadan parça parça koparıp içindeki termitleri ve yumurtaları ispinozlara verirler.
  Termit kolonisinin yuvası
 
Meyve sinekleri
 
Meyve sinekleri (Drosophila sp).akvaryum balıkları,bazı sürüngenler ve kuşlar için ideal canlı yemlerdir. Meyve sineği üretmek isterseniz evvela üstü telle (tel boşlukları yarım cm aralığında olmalıdır böylece sinekler içeri girerken diğer canlılar içeri giremez) kapatılmış bir kova içine çürümüş meyveler atın. Bu sinekler taze meyveler üzerinde kolonileşemezler. Uygun sıcaklık derecesinde (yaz ve bahar mevsimi) meyve sinekleri oluşmaya başlayacaktır. Kuşlar onları avlamaya başlayacaktır. Bu tarif dış ortamlar içindir.
İç mekanlarda meyve sineği üretmek istiyorsanız; bir yemek kaşığı şekeri bir bardak kadar hazır patates püresi tozuyla karıştırın.Bu karışımı ağzı geniş bir kavanoza ekleyin. Aynı ölçüde su ekleyin ve karıştırın. Karışıma bir miktar toz maya serpiştirin. Kavanoz steril olmalıdır. Daha sonra kavanozun üstünü kağıt havlu ile örtüp etrafını lastik bantla sabitleyin. Burada amaç kanatsız meyve sineklerini sağlamaktır. Çünkü bu canlıların kanatları olmayan türleri de vardır. Kanat oluşturmuş olanlar pek tavsiye edilmez çünkü etrafta uçuşacaklardır. Kuşlar kanatsız olanları daha kolay yakalayıp yerler. Kanatsız meyve sineği elde etmek yada satın almak için profesyonel akvaryumculardan yardım alabilirsiniz. Uçmayan meyve sinekleri Drosophila melanogaster ve Hydei sturdivant olarak isimlendirilmişlerdir. Kanatsız meyve sineklerinin mutasyon olduğunu ileri süren görüşler vardır.
Kurtçuklar
 
 çeşitli cins kurtçuklar
Kendi dilimizde kurtlanma dediğimiz olayın baş kahramanları olan bu kurtlar ispinozlara verilebilmektedir. Bu kurtçukların bildiğiniz gibi çeşitli cinsleri vardır,ahşap kurdu,peynir kurdu vb..
Genelde kurtçuklar bir testi yada sürahinin daha başka şeklide 2-3 litrelik bir bidonun ağzına ufak delikli tel gerilmiş bir kabın içine et asılarak üretilir.Sürahini tabanına buğday kepeği serilip tabanının kenarlarına ufak delikler delinir. Kurtlar etten aşağı düşüp kepekte temizlenir. Dışarı doğru yol alan kurtları kuşlar yakalayarak yerler. Et kullanılarak üretilen kurtçukların bakteri taşıdığı ve toksinlere sahip olduğu söylenmektedir. Bu yüzden kurtların patates veya bozuk süt kullanılarak üretilmesi tavsiye edilmektedir,diğer bir durumda kurtçukların yıkanıp kuşlara verilmesidir.
 
Cırcırböcekleri ve çekirgeler
 
Çekirge, düz kanatlılar (Orthoptera) takımından Caelifera alt takımının sıçrayıcı üyelerine verilen genel ad,Cırcır böceği ise Gryllidae familyasını oluşturan parlak siyah renkli, yuvarlak iri başlı, kısa kanatlı, uzun antenli, böceklere türlerine verilen addır. (kaynak: vikipedi) Cırcırböceklerini bazı tür ispinozlar yemeyebilirler,bazı türler ise bayılırlar,ayrıca bu böceklere arap bülbülü,tanager gibi kuşlar daha fazla ilgi gösterirler.
Un kurtları
 böcek ve kurt evresi
 
 
Telebrio molitor
 
 
Un kurdu, fırınlarda,un fabrikalarında,un değirmenlerinde rastlanan ve cırcırböceği gibi unla beslenen Tenebrionidae familysından kınkanatlı küçük bir kara böcektir. Un böceğin larvasıdır. (kaynak:wikipedi)
Un kurtları oldukça meşhur canlı yemlerdir. Bu kurtlar tenebrio denilen böceklerin yavrularıdır. Bu böcekler değirmenlerde,fırınlarda,silolarda,tahıl ambarlarında gezinip unlarla beslenen zararlılardır. Eğer un kurdu temin edemiyorsanız bu böceklerden bulup yetiştirebilirsiniz. Öncelikle un fabrikası gibi bir yerden böceklerden ve özellikle kurtlardan temin etmeye çalışın.Aynı şekilde akvaryumcularda bu kurtlardan barındırabilirler. Un kurtları güzelce yetiştirilirse koku yapmazlar ve insana zararlı hiçbir hastalık taşımazlar.
 
Ağzı kapalı geniş plastik bir kabın içine bol bol buğday kepeği,kümes hayvanları yemi,un,yulaf yada diğer tahıl taneleri,muz kabuğu,elma, süt tozu gibi besinler yerleştirin,aralarına gazete kağıdı yada kenevir koyarak katman katman yapmaya özen gösterin. Böcekler katmanları oyup tüneller açarak üreyeceklerdir. Nemlenme için bir kaç yarım bir patates atın. Bu kabı oda sıcaklığında tutun. Koloninizi üretmeye kasım yada aralık aylarında başlayın.
Kabın içine attığınız kurtlar pupa evresine geçecekler ve iki hafta içinde böceğe dönüşeceklerdir. Böcekler 4 ay boyunca ölene kadar kabın içinde siz ilave besin attıkça üremeye başlayacaklardır. Kabı temizlerken böceklerin kurda dönüşecek yumurtalarını atmamaya özen gösteriniz. Ayrıca küf açısından çok fazla sulu meyveler kaba koymayınız.
Yeni kurda dönüşmüş beyaz renkli kurtçuklar kuşlar için idealdir. Kurtları kuşların üreme döneminde bol bol yemesini sağlayınız. Üreme zamanı kuş başına günde 2 kere 2 adet kurt ve dinlenme zamanı günde bir kere kuş başına 2 tane uygun miktardır. Kurtların büyüme evlerinde en küçük boyda oldukları evre kuşlara verilmeye uygun evredir.
Bazen aşırı nemden dolayı un kurdu kolonisi içinde mitler oluşmaktadır,bu mitler koloninin ölümüne yol açabilmektedir. Bu yüzden çok fazla nemli besinler vermemek uygundur,muz kabuğu mesela patatesten daha nemsizdir. Ayrıca koloninin olduğu kabın yeterli gün ışığı alması çabuk büyümelerinde önemli bir etkendir.
 
 
 
 
Sivrisinek larvaları
 
 
Sivrisinek yada diğer sinek larvaları genelde balıkları beslemek yada balık avı için kullanılmaktadır. Sivrisinek larvaları havuz yada bitkili su birikintisi gibi su kaynaklarında bulunurlar. Dişi sivrisinek yumurtalarını mutlaka durgun suya bırakır. Bulabildiğiniz bir su kaynağından bu larvaları toplayabilirsiniz,ayrıca akvaryum hobicilerine de danışabilirsiniz. Bu canlılar kurutulmuş biçimde de satılabilmektedirler.
 
Yaprak bitleri
 
 
Yaprak bitleri bitkilerin yapraklarına yerleşip,onlara zarar veren canlılardır. Vücutları oval biçimde ve yumuşak olup 1.2-3 mm boyundadır. Antenler iplik şeklindedir. Yaprak bitleri yaşayışlarına göre “Tek konukçulu” ve “İki konukçulu” olmak üzere iki gruba ayrılırlar. Ergin ve nimfleri bitkilerin yaprak, sürgün ve gövdelerinde koloniler halinde yaşarlar. Yaprak bitleri bitki özsuyunu emerek beslenirler. Beslendikleri yapraklarda ve taze sürgünlerde kıvrılmalar ve şekil bozuklukları olur. Yoğun popülasyonların bulunduğu bitkilerin gelişmesinde duraklama görülür ve normal gelişmelerini sürdüremezler. Bu gibi bitkilerde verim azalır ve kalite bozulur. Ayrıca salgıladıkları tatlı madde bitkilerin üzerini örter ve daha sonra bu maddeler üzerinde gelişen saprofit mantarlar fumajine neden olur. Bir diğer önemli zararı da, virüs hastalıklarını taşıması ve sağlıklı bitkilere bulaştırmasıdır.

Yaprak bitlerini ispinozlar oldukça severek yerler,bu canlıların istilasına uğramış bir bitkiden toplayarak elde edebilirsiniz.
 
Tubifex kurtları
Tubifex kurtları taşıdıkları bakteriler ve hastalık riskinden dolayı kuşlara verilmemeleri gereken canlı yemlerdir. E.coli taşıyabilirler ve vucütlarında ağır metaller vardır.
Baston böceği
 
Baston böceklerini ispinozların yedikleri rapor edilmiştir ancak bu böcekler doğada nadir bulunurlar ve bulmak zor olabilir.
Balmumu güvesi kurtları
 
Balmumu güvesi (petek güvesi,mum güvesi) Galleria mellonella kurtları yine ispinozların tüketebileceği kurtlardır. Gelişmesinde 4 dönem vardır. Yumurta, larva, pupa ve ergin dönem vardır. Dişi güve binden fazla yumurta bırakabilir. Yumurtadan 5-35 gün içinde ortamın ısısına bağlı olarak larva çıkar. Gelişmeleri için en uygun ısı ortalama 30-35˚C’dir.
Bu güveler genelde arı kovanlarına zararlar verirler. Üretim:Petekli bal bulmanız gerekmektedir. Peteklerin içindeki balalrın süzülmesini sağlayınız. Bal tamamen süzüldükten sonra birkaç gün balkonda bekletilmelidir. Bu işlem sıcak mevsimlerde uygulanmalıdır. 10-15 gün kadar sonra mum güvesi larvaları balmumunun üzerinde gezinmeye başlarlar. Bu kurtları ispinozlara verebilirsiniz.
 peteği istila etmiş kurtlar.
 
Buffalo kurtları
 
Buffalo kurtları yada bu kurtların erişkin hallerine çöp böceği denir ve bu böcekler Avustralya ya özgü canlılardır. Latince adı Alphitobius diaperinus olan siyah parlak böceklerin kurtçukları ispinozlar iştahla yerler.
Böcekli mama